Çelik Prenses, Pamuk Prenses’e Karşı!

Batı kültürü ile yetişmiş annelerin bebeciklerine anlatıp durdukları masallardan Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler’i bilmeyenimiz yoktur diye umuyorum! Hatta googleda, “Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler” yazıp aradığımda, Zeynep Değirmencioğlu’nun, nam-ı diğer Ayşecik’in oynadığı bir melodram bile çıkıverdi karşıma. Biraz izleyince filmi defalarca görmüş olduğumu hatırladım! Aynı arama motorunda, “snow white and the seven dwarfs” diye arama yaptığımda, 1937 yapımı bir çizgi filmin linki çıktı ve IMDB’ye yönlendirdi. Buradaki afiş bile insanın içini ferahlatıyor…

Böylece Pamuk Prenses ve Avcı (Snow White and the Huntsman) isimli son filmi seyrederken neden rahatsız olduğumu anladım. Avcılı filmin tanıtım metni bile fazla erkeksi, fazla şiddet eğilimli ve ürkütücü. Deniyor ki: 


“Destansı aksiyon-macera Pamuk Prenses ve Avcı’da (Snow White and the Huntsman) Kristen Stewart (Twilight/Alacakaranlık), ülkede kötü kraliçeden (Oscar ödüllü Charlize Theron) daha güzel olan tek kişiyi, Pamuk Prenses’i canlandırıyor. Onu ortadan kaldırmak için fırsat kollayan kötü kraliçenin aklına bile gelmeyen bir şey var: Hükümdarlığını tehdit eden genç kadının, onu öldürmesi için gönderilen Avcı’dan (Chris Hemsworth, Thor) savaş sanatı konusunda eğitim alıyor olması... Alice in Wonderland/Alis Harikalar Diyarında’nın yapımcısı Joe Roth, yapımcı Sam Mercer (The Sixth Sense/Altıncı His) ile övgüler alan reklam yönetmeni ve modern görüntü ustası Rupert Sanders’tan efsanevi masalın nefes kesen yeni vizyonu karşınızda...”

Bu tanıtımdaki, “tehdit eden”, “destansı aksiyon macera”, “savaş sanatı”, “efsanevi masalın nefes kesen yeni vizyonu” cümlelerine dikkatinizi çekerim… Anahtar olarak kullandığım bu kelimeler, Pamuk Prenses ve Avcı’nın görsel dili ve anlatım tarzıyla bizleri “X-Men Origins: Wolverinen” tarzı aksiyon macera filmlerinin kan, ölüm, şiddet kere şiddet ve çeliklerle biçimlenen acımasız dünyasına götürüşünü işaret ediyor (Mesela X-Men’in kemikten kurttırnakları, Wolverinen’de çelikten tırnaklara dönüştürülüyordu).

Sahici (!) Pamuk Prenses’in kambur ve “ebedi güzellik kuruntulu cadısı” ise Pamuk Prenses ve Avcı’da kalp sökebilecek kadar sert kartal pençeleri takan bir savaşçı kraliçe görünümü ile veriliyor. Tacı siyah çelikten, ahşap tahtının kolluklarının uçları kartal gagası gibi ve dahi vicdanı çelikten daha güçlü bir kinin içine hapsedilmiş bu cadı (Charlize Theron) perşembenin gelişini çarşambadan belli ediyor… 


Pamuk Prenses (Kristen Stewart) kapatıldığı hücreden kurtulmak için mazgalın kenarına çakılmış bir köstek mıhını kopararak cadı üvey anasının hizmetkârı üvey ağabeyinin façasını bozuyor! Pamuk Prenses’e bakar mısınız? Zannedersiniz ki, bildiğimiz utangaç, naif, sevimli ve içi dışından güzel Pamuk Prenses değil, adeta Karanlıklar Ülkesi Uyanış’ın (Underworld Awakening) Selene’i!

Film ilerledikçe aklıselim analizlerin bittiği yere geliyoruz… Eleştiri yerine Hollywood’un hemen her şeyi denejenere eden etik tutumunu protesto zamanı bir kere daha geliyor: “Hollywood Hollywood şaşırma, sabrımızı taşırma!” diye yollara mı düşmeli? Bugüne kadar yapmadığımız bir şeyi yaparak sokaklara dökülüp; “Hollywood filmlerini izlemeyin!” veya “Hepimiz Pamuk Prensesiz!” diye yürüyüşler, pasif direnişler mi yapmalı? Bilemiyorum! 

Bildiğim şu ki, pamuk prenses ticari sinemanın korkunç pençelerine düşmüş ve ebediyen kirletilmiştir. Beşeri özünden, iyilik ve merhamet gibi öne çıkartılması gereken durumlar bir çocuğa bebek yapmak veya cadı ölürken dökülen bir damla gözyaşına indirgenmiştir. Pamuk Prenses, naif ve benzersiz bir karakterden “seçimini yap” klişesine hapsedildiği gibi “beklenen ve seçilmiş kurtarıcı/kişi” nakaratına hapsedilerek bir “stereotype” gibi sıradanlaştırılmıştır (Burada elbette Amerikan sinemasındaki stereotype’leştirme geleneğini vurguluyorum). 


Oysa biliyoruz ki, Pamuk Prenses-giller savaşsa bile bu savaş ve savaşın kahramanların “mişli geçmişin” içinde harikulade ve benzersizdirler. Ve onların savaşları izleyenin içini acıtmaz, korkutmaz, dehşete düşürmez. Çelik şakırtıları ve yapay ses efektlerinin barbarlığı izleyiciyi ezip büzmez… Ve tabii Pamuk Prenses’in elindeki “seçilmiş” hançeri cadıya saplaması bu kadar vahşice olamaz! Vs., vs…
____________
Yönetmen: Rupert Sanders / Senaryo: Evan Daugherty / Oyuncular: Kristen Stewart, Charlize Theron, Chris Hemsworth, Sam Claflin / Dağıtım: UIP Filmcilik / Gösterim Tarihi: 01 Haziran 2012 / Tür: Destansı Aksiyon-Macera.